Narkotyk jest substancją psychoaktywną, która oddziałuje przede wszystkim na centralny układ nerwowy. Określa się je jako np. środki odurzające, używki. Ludzie po nie sięgają w celu np. doznania przyjemności, doświadczenia zmiany świadomości, aby osiągnąć jakiś stan emocjonalny czy też przeżyć „przygodę”. Każda substancja psychoaktywna w różnym stopniu wpływa na organizm człowieka.
Wyróżniamy narkotyki o działaniu:
- pobudzającym, dodającym energii np. amfetamina, ecstasy, efedryna, nikotyna, kofeina;
- uspokajającym, przeciwbólowym i nasennym np. kodeina, morfina, leki uspokajające oraz nasenne, heroina;
- powodującym euforię, omamy i halucynację np. LSD, grzyby halucynogenne a także w dużych ilościach marihuana i ecstasy, rozpuszczalniki lotne.
Mówi się także o podziale na narkotyki miękkie i twarde. Do narkotyków miękkich zalicza się m.in. marihuane, haszysz, LSD, grzyby halucynogenne, ecstasy. Do narkotyków twardych zalicza się m.in. amfetaminę, kokainę, morfinę. Jest to podział zwyczajowy i niestosowany już ponieważ wskazuje na to, że jedne narkotyki są bardziej bezpieczne i mniej uzależniające niż pozostałe. Trzeba pamiętać o tym, że każdy narkotyk uzależnia fizycznie, psychicznie lub psychicznie i fizycznie i zażywanie go niesie ze sobą poważne konsekwencję.
Uzależnienie od narkotyków fizyczne oznacza, że w momencie kiedy brakuje danej substancji psychoaktywnej w organizmie pojawia się szereg objawów odstawiennych i osoba zażywa ponownie daną substancję, aby zakończyć lub zmniejszyć te dolegliwości dolegliwości. W przypadku substancji pobudzających brak jej w organizmie powoduje złe samopoczucie, rozdrażnienie, zmęczenie, senność, wzmaga się apetyt, pojawia się depresja- są to typowe i charakterystyczne objawy odstawienia narkotyków tego typu. Brak substancji z grupy uspokajających powoduje u osoby agresję, niepokój, nerwowość, napady drgawkowe, ból mięśni, biegunkę, wymioty. Po zaprzestaniu działania substancji powodującej halucynację i omamy mamy do czynienia z takimi objawami jak zmęczenie, mdłości, zawroty głowy, problemy z koncentracją, pobudzeniem lub apatią.
Uzależnienie od narkotyków psychiczne oznacza natomiast przymus ponownego zażycia substancji. W mniejszym stopniu chodzi tutaj o objawy fizycznego braku lecz o przeświadczenie, że bez tej substancji te objawy mnie dopadną. To z kolei faktycznie może generować objawy fizycznego braku substancji i wzmagać potrzebę jej zażycia.
Substancje psychoaktywne mają różne pochodzenie: naturalne lub syntetyczne, czyli wytworzone przez człowieka. Do narkotyków syntetycznych zalicza się m.in. amfetamina, ecstasy, LSD. Uważa się, że narkotyki syntetyczne są bardziej szkodliwe dla organizmu człowieka niż narkotyki naturalne. Jednakże warto pamiętać, że „czysty” narkotyk naturalny, do którego zaliczamy m.in. morfinę, heroinę, marihuane, kokainę, także podlega obróbce mechanicznej i zostaje wymieszany z jakąś inną substancją tzw. „wypełniaczem”.