Pewnie każdemu z nas zdarzyło się kiedyś spotkać osobę, która dziwnie się zachowywała. Nie była pijana, jednak jej sposób reagowania odbiegał od normy, a my nie wiedzieliśmy, czy i jak się w tej sytuacji zachować. Pomyśleliśmy, że być może to efekt działania substancji psychoaktywnych. Czy istnieją sposoby, aby rozpoznać, czy ktoś jest pod wpływem narkotyków?
Symptomy świadczące o tym, że ktoś jest pod wpływem narkotyków
Kierowca brawurowo prowadzący auto, agresywny przechodzień lub dziwnie nieobecne dziecko w domu – wachlarz możliwości, w których potencjalnie mieliśmy styczność z osobą po zażyciu narkotyków jest spory. O ile stosunkowo łatwo zauważyć, że ktoś nadużył alkoholu, o tyle wpływ substancji odurzających bywa na pierwszy rzut oka ukryty. Wszystko zależy tak naprawdę od rodzaju środków, które zażyła druga osoba. By rozpoznać, czy ktoś jest pod wpływem narkotyków, trzeba zwrócić uwagę na kilka charakterystycznych dla przyjmowania danej substancji symptomów.
I tak dla przykładu widoczne na pierwszy rzut oka objawy zażycia marihuany to:
- rozszerzone źrenice,
- przekrwione spojówki,
- napady śmiechu,
- ogólna wesołość,
- pobudzenie ruchowe/spowolnienie reakcji,
- roztargnienie i brak umiejętności skupienia się,
- napady głodu.
Inny popularny środek odurzający, amfetamina, powoduje z kolei:
- wzmożoną pobudliwość, aktywność,
- słowotok,
- bezsenność,
- człowiek pod jego wpływem zachowuje się irracjonalnie i brawurowo,
- nie może się skoncentrować,
- ma rozszerzone źrenice.
To jednak nie wszystkie narkotyki i nie wszystkie symptomy, z jakimi mogliśmy/możemy mieć styczność. Podobnie do amfetaminy działa kokaina, przy czym w tym wypadku dochodzi charakterystyczne pociąganie nosem.
Popularne wśród młodzieży dopalacze mogą wywoływać reakcje zbliżone zarówno do zażycia amfetaminy, jak i marihuany, do tego dochodzą zachowania jak po przyjęciu środków halucynogennych. Te ostatnie są spowodowane odurzeniem takimi narkotykami jak LSD oraz grzybami psylocybami. Charakterystyczne symptomy dla zażycia halucynogenów to między innymi:
- rozszerzone źrenice,
- nieobecne, szklane spojrzenie,
- suchość w ustach,
- zaburzona świadomość,
- bełkotliwa mowa,
- omamy,
- euforia,
- agresywność,
- stany depresyjne.
Agresywnie będą zachowywały się też osoby odurzające się klejem, do tego dochodzi nieustający kaszel, katar, krwawiący nos, zapalenie spojówek, wymioty, a także unoszący się w powietrzu zapach butaprenu czy np. acetonu.
Uzależnienie od środków uspokajających
Z kolei zażywających opiaty (między innymi heroinę) i środki uspokajające (np. barbiturany) w przykry sposób łączy odprężenie, błogostan, ospałość, rozleniwienie i zobojętnienie. Wśród najczęściej zażywanych środków uspokajających należy wymienić jeszcze benzodiazepiny. Objawy ich przyjmowania to przede wszystkim:
- senność
- zaburzenia pamięci krótkotrwałej
- zaburzenia koncentracji
- spowolnienie psychoruchowe
- niepamięć następcza
Jak udowodnić, że ktoś bierze narkotyki?
Jeśli chcesz udowodnić, że ktoś bierze narkotyki, najlepszą metodą będą testy do badania obecności narkotyków, a dokładnie ich metabolitów w moczu. Są one dostępne w zwykłych aptekach za niedużą kwotę. Musisz jednak pamiętać, że każdy z nich wykrywa tylko jeden konkretny narkotyk, bądź jedną grupę narkotyków. W związku z tym, kupując test w aptece, musisz wiedzieć, o branie jakich narkotyków podejrzewasz bliską osobę. Jakie narkotyki mogą wykrywać testy?
- Amfetaminę – będzie obecna w moczu w czasie do 2–3 dni od momentu użycia.
- Kokaina – jest możliwa do wykrycia przez okres do kilkunastu godzin po użyciu.
- Morfina i heroina – obecna w moczu wykrywana jest do 3 dni od momentu jej użycia.
- Marihuana utrzymuje się na poziomie wykrywalnym przez 3-10 dni, ponieważ THC odkłada się w tłuszczach. Przy długotrwałym używaniu marihuany lub innych preparatów z konopi, np. haszyszu, okres ten wzrasta nawet do kilkunastu tygodni.
Poza rodzajem substancji – długość okresu, kiedy narkotyki są wykrywalne w moczu, zależy także od wielkości przyjętej dawki, czasu i częstości przyjmowania narkotyku, wieku, wagi ciała, a nawet stanu zdrowia.
Kiedy potrzebny jest ośrodek leczenia uzależnień?
Jak widać na powyższych przykładach, ile środków odurzających, tyle symptomów. Kiedy jednak trzeba podjąć, np. leczenie uzależnienia od dopalaczy, i czy ośrodek uzależnień jest zawsze niezbędny? Nawet pierwsze zażycie narkotyków może rozpocząć proces uzależnienia. Tak dzieje się w przypadku osób o delikatnej psychice, które szkodliwymi sposobami próbują zagłuszyć przeżywanie trudnych emocji lub problemów w domu. Nie należy lekceważyć już pierwszych sygnałów ostrzegawczych. Jeśli dostrzegasz zmiany w zachowaniu Twojego dziecka, bliskiej osoby, czyli np.:
- nadmierną pobudliwość/ospałość,
- chroniczny kaszel, objawy jak przy przeziębieniu, zaczerwienione oczy,
- zmianę kolegów i znajomych,
- małe kłamstwa,
- porzucenie dotychczasowych zainteresowań,
- zaniedbywanie obowiązków i pracy,
- unikanie kontaktu z rodziną,
- reakcje nieadekwatne do danej sytuacji,
- nadmierną drażliwość, wesołość lub histeryzowanie,
…to może to świadczyć, że taka osoba zaczęła zażywać narkotyki.
W takiej sytuacji pierwszy krok, jaki możesz wykonać, to spokojna rozmowa z bliskim, który zmaga się z problemem. Swoją mądrą, empatyczną, zrównoważoną postawą możesz sprawić, że drugi człowiek zatrzyma się na drodze zniewolenia przez nałóg narkotykowy. Ważne, żebyś podczas takiej rozmowy nie tylko wyraził swoje stanowisko, ale też wysłuchał, co ma do powiedzenia osoba, której chcesz pomóc. Poinformuj ją o tym, jakie są konsekwencje takiego nałogu – wszelkie informacje uzyskasz w ośrodku leczenia uzależnień lub przez telefon zaufania Krajowego Biura Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii (numer telefonu: 801 199 990). Wykwalifikowany pracownik rozwieje Twoje wątpliwości i podpowie, jakie masz dalsze możliwości działania.
Leczenie uzależnienia od narkotyków – jaką formę leczenia wybrać?
Podobnie jak w przypadku osób uzależnionych od alkoholu, leczenie ludzi zażywających narkotyki jest w polskim ustawodawstwie nieprzymusowe. Po zgłoszeniu się do ośrodka leczenia uzależnień specjalista przeprowadzi z uzależnionym wywiad, postawi diagnozę i określi, czy w tym konkretnym przypadku, lepsza będzie terapia stacjonarna, czy indywidualna. Możliwe, że chory będzie musiał najpierw poddać się detoksykacji, czyli leczeniu łagodzącemu objawy odstawienia narkotyków i likwidującemu fizyczne uzależnienie od środków odurzających. To jednak dopiero wstęp do terapii na miejscu w ośrodku uzależnień lub psychoterapii polegającej na dojazdach do placówki. Jeśli potrzebujesz pomocy, zachęcamy do zapoznania się z ofertą naszej placówki.
Obie formy leczenia mają swoje plusy. Terapia stacjonarna jest najskuteczniejszą metodą walki z nałogiem – to leczenie kompleksowe, polegające na całodobowym kontakcie z pacjentem, intensywnym wsparciu, uczestnictwie w indywidualnych i grupowych spotkaniach terapeutycznych. Taka terapia może trwać kilka tygodni. Z kolei spotkania indywidualne z terapeutą, raz na jakiś czas, mogą okazać się skuteczne w przypadku osób zaczynających eksperymentowanie z narkotykami oraz dla ich bliskich. Warto jednak pamiętać, że konieczność dojeżdżania na terapię może ją utrudniać lub nawet skutecznie torpedować proces zdrowienia.
Od zasady dobrowolności leczenia uzależnienia od narkotyków istnieje wyjątek. Sąd może skierować na terapię osobę ubezwłasnowolnioną, tak samo, jak dzieci i młodzież do lat 18 – na wniosek przedstawiciela ustawowego, najbliższych krewnych, rodzeństwa lub opiekuna. Dobrym pomysłem po zakończeniu leczenia jest skorzystanie z oferty postrehabilitacyjnej, polegającej na sukcesywnym powrocie do normalnego funkcjonowania: poprzez udział w grupach wsparcia i zapobieganie nawrotom, kursy zawodowe, pomoc prawną itp.
